Teamwork: Các giai đoạn phát triển của nhóm (Phần I)

Có rất nhiều bạn trẻ (và kể cả bạn già) hay đến tâm sự với tôi rằng “Anh ơi, nhóm em vừa thành lập mấy tháng, ban đầu thì ai cũng nhiệt tình, nhưng bây giờ thì tình hình là nhóm (hoặc phòng) em không ổn rồi, mọi người không thể làm việc với nhau, bây giờ ai cũng muốn tách ra khỏi nhóm, vậy là như thế nào hả anh? tình hình này chắc em cũng đi quá” hoặc “Ông nhóm trưởng (hoặc trưởng phòng) của em hơi tham công việc anh ạ, gần như ông ý quyết định và xử lý hết mọi thứ và làm mọi người không happy”…etc.

Qua quan sát, học hỏi và trải nghiệm thì tôi thấy rằng một trong những nguyên nhân chủ yếu của những lời “tâm sự” này là do các thành viên trong nhóm chưa tìm hiểu các giai đoạn phát triển của nhóm và từ đó chưa biết vai trò và cách ứng xử sao cho hợp lý của các thành viên trong các giai đoạn đó. Câu chuyện này có cái gì giống với việc nếu bạn hiểu được tâm sinh lý của con người trong các lứa tuổi trẻ con, trưởng thành, và già thì bạn sẽ có cách ứng xử với từng người một cách khác nhau sao cho phù hợp và làm vui lòng người ta nhất.

Và entry này cũng muốn giới thiệu với các bạn một chút về các giai đoạn phát triển của nhóm cùng với đặc tính của từng với giai đoạn và một chút về vai trò của người leader trong từng giai đoạn.
PHẦN I: Các giai đoạn hình thành nhóm

Theo tổng kết và nghiên cứu thì đến khi nhóm hoạt động hiểu quả thì trải qua 4 giai đoạn sau:
1. Forming (Hình thành)
2. Storming (Bão tố, Hỗn loạn)
3. Norming (Ổn định)
4. Performing (Thực thi và phát triển)

Đặc tính của giai đoạn Forming thường là:

• Tham gia do giới thiệu
• Ai cũng rất máu, hăng hái
• Có rất mong đợi (expectation) khi tham gia vào nhóm

Chẳng hạn việc thành lập một công ty tin học thường thấy là do 1 cá nhân nào đó sở hữu một ý tưởng hay công nghệ rồi sau đó rủ rê bạn bè cùng làm, cùng mở công ty. Khi lập nhóm ai cũng máu me, ai cũng có những hoài bão ấp ủ rằng một ngày mình sẽ giống như Bill Gates, Steve Job…Biểu tượng cho giai đoạn này là các mũi tên (các thành viên) trỏ vào vòng tròn (nhóm) thể hiện sự hăng hái trong việc tham gia nhóm.

Sau khi trải qua giai đoạn này là đến giai đoạn Storming, khi mà định hướng phát triển (Goal) và phương án thực thi (Process) bắt đầu được mang ra bàn luận. Giai đoạn này chính là giai đoạn khó khăn nhất khi lập nhóm (team building). Tranh cãi và rời nhóm thường diễn ra vào giai đoạn này khi mọi người không nhất trí về Goal và Process. Biểu tượng cho giai đoạn này là các mũi tên hướng ra vòng tròn thể hiện xu hướng rời nhóm.

Nếu vượt qua giai đoạn Storming thì nhóm sẽ dần đến giai đoạn Norming (ổn định). Một số cá nhân sẽ ra đi số còn lại trong nhóm mặc dù vẫn còn một số điểm chưa thống nhất với nhau nhưng vẫn có thể ngồi lại với nhau để tái định hình lại nhóm để đưa nhóm phát triển lên 1 giai đoạn thực sự “làm việc” của nhóm là Performing.

Giai đoạn Performing là giai đoạn mà các cá nhân đã có cùng một chí hướng, tạo nên động lực phát triển không ngừng của nhóm (các mũi tên cùng 1 hướng).

Qua quan sát của người viết thì trong lĩnh vực CNTT thì có một vài công ty cũng đã từng trải qua những giai đoạn như thế này như là nhóm làm CMS đoạt giải TTVN năm 2002 (nếu như nhớ không nhầm :D) hoặc gần đây nhất nhóm dựng SANOTC.COM. Sau thành công ban đầu, một số thành viên sáng lập nhóm không thống nhất được quan điểm và một số việc nhạy cảm khác và đã sãy ra tranh cãi (hiện tượng rời nhóm) nhưng tệ hại hơn việc rời nhóm là việc nói xấu và tung các knowledge của nhóm lên mạng. Tuy vậy, sau 1 thời gian tái ổn định thì SANOTC cũng đã phát triển tốt.

Phần II: Phong cách lãnh đạo của teamleader trong từng giai đoạn

(đang viết)